Ο Θυρεοειδής είναι ένας μικρός αδένας σε σχήμα πεταλούδας που βρίσκεται στο πρόσθιο τμήμα του λαιμού και του οποίου η εύρυθμη λειτουργία είναι απαραίτητη για την υγιή σωματική και πνευματική ανάπτυξη των παιδιών.
Έλεγχος θυροειδή στα παιδιά
Στον υποθυρεοειδισμό οι θυρεοειδικές ορμόνες παράγονται σε χαμηλότερα επίπεδα από τα απαιτούμενα. Στη νεογνική ηλικία μπορεί να εκδηλωθεί με δυσκολία στη σίτιση, υποτονία, κίτρινη χροιά δέρματος και επιπεφυκότων, μεγάλη πρόσθια πηγή, προέχουσα γλώσσα, ξηρό δέρμα και ομφαλοκήλη. Εάν δε δωθεί θεραπεία εντός των πρώτων εβδομάδων ζωής θα οδηγήσει σε μη αναστρέψιμη νοητική υστέρηση. Αργότερα, στην παιδική και εφηβική ηλικία μπορεί να οδηγήσει σε χαμηλό ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης, καθυστέρηση της εφηβείας, κόπωση, δυσκοιλιότητα, ανορεξία με παράλληλη ευκολία στην πρόσληψη βάρους, ενώ συχνά παρατηρούνται και μαθησιακές δυσκολίες.
Στον υπερθυρεοειδισμό αντίθετα οι θυρεοειδικές ορμόνες υπερπαράγονται. Μπορεί να εκδηλωθεί με έντονη ανησυχία, αυπνία, αυξημένη όρεξη με παράλληλη δυσκολία στην πρόσληψη ή ακόμη και απώλεια βάρους, ενώ μπορεί να παρατηρηθούν διαρροικές κενώσεις και ταχυκαρδία με αίσθημα παλμών.
Όσον αφορά στους όζους του θυρεοειδούς αδένα, αναλόγως με τα κλινικά και απεικονιστικά χαρακτηριστικά τους μπορεί να είναι ύποπτοι ή όχι για κακοήθεια. Από τη στιγμή που θα παρατηρηθούν χρήζουν παρακολούθησης με κλινική εκτίμηση, εργαστηριακό έλεγχο και υπερηχογράφημα, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί και περαιτέρω έλεγχος.
Κληρονομικότητα και παθήσεις του θυρεοειδούς αδένα:
Έχει παρατηρηθεί αυξημένη συχνότητα εμφάνισης των αυτοάνοσων παθήσεων του θυρεοειδούς (νοσός του Hashimoto και νόσος του Graves) σε μέλη της ίδιας οικογένειας, αλλά και σε παιδιά που παρουσιάζουν κάποιο άλλο αυτοάνοσο νόσημα. Υπάρχουν όμως και σπανιότερες μορφές υποθυρεοειδισμού αλλά και κακοήθειας του θυρεοειδούς αδένα, που σχετίζονται με συγκεκριμένα γονίδια.
Πότε πρέπει να γίνεται έλεγχος της θυρεοειδικής λειτουργίας:
Ο πρώτος έλεγχος για την ανίχνευση των περιπτώσεων συγγενούς (από τη γέννηση) υποθυρεοειδισμού γίνεται πάντα την 3η-5η ημέρα ζωής από το δείγμα ξηρής σταγόνας αίματος στην κάρτα Guthrie, που λαμβάνεται από το ποδαράκι των
νεογνών και αποστέλλεται από όλα τα μαιευτήρια της χώρας στο Ινστιντούτο Υγείας του Παιδιού.
Στις περιπτώσεις των προώρων νεογνών, αλλά και στις περιπτώσεις που οι μητέρες παρουσιάζουν θυρεοειδοπάθεια, ιδιαίτερα αυτοάνοση, και λαμβάνουν αγωγή με θυροξίνη κατά την κύηση, συστήνεται να επαναλαμβάνεται ο έλεγχος της θυρεοειδικής λειτουργίας του νεογνού. Έπειτα, αναλόγως του οικογενειακού ιστορικού και της κλινικής εικόνας του παιδιού συστήνεται το καταλληλότερο μεσοδιάστημα στο οποίο είναι καλό να παρακολουθείται.
Έπειτα, αναλόγως του οικογενειακού ιστορικού και της κλινικής εικόνας του παιδιού συστήνεται το καταλληλότερο μεσοδιάστημα στο οποίο είναι καλό να παρακολουθείται.
Πώς γίνεται ο έλεγχος του θυρεοειδούς αδένα:
- Με κλινική εκτίμηση – ψηλάφηση του αδένα
- Με αιματολογικές εξετάσεις ελέγχεται η σωστή λειτουργία του αδένα, μετρώντας τα επίπεδα των θυρεοειδικών ορμονών, ενώ ανιχνεύεται και η παρουσία ή όχι ειδικών αντιθυρεοειδικών αντισωμάτων.
- Με το υπερηχογράφημα του θυρεοειδούς αδένα αξιολογούνται οι διαστάσεις, η σύσταση και η αγγείωση του αδένα, αλλά και η παρουσία ή όχι όζων και των χαρακτηριστικών αυτών. Σε περίπτωση παρουσίας όζων υπάρχει περίπτωση να συστηθεί περαιτέρω έλεγχος.
Αντιμετώπιση των παθήσεων του θυρεοειδούς αδένα:
Στην περίπτωση του υποθυρεοειδισμού χορηγείται θεραπεία με θυροξίνη, σε δόση που εξατομικεύεται βάσει των αναγκών του αναπτυσσόμενου παιδιού.
Στην περίπτωση του υπερθυρεοειδισμού στα παιδιά, η αρχική αντιμετώπιση είναι η χορήγηση αντιθυρεοειδικών φαρμάκων και μονάχα σε περιπτώσεις μη ανταπόκρισης στη θεραπείας για αρκετά έτη, μπορεί να συστηθεί περαιτέρω θεραπευτική αντιμετώπιση.
Στην περίπτωση της παρουσίας όζων στο θυρεοειδή αδένα, η θεραπευτική αντιμετώπιση εξατομικεύεται αναλόγως του βαθμού υποψίας κακοήθειας.
Εν κατακλείδι…
Είναι εξαιρετικά σημαντική η έγκαιρη παραπομπή των παιδιών, ιδιαίτερα στις περιπτώσεις που υπάρχει ανάλογο ιστορικό θυρεοειδοπάθειας στην οικογένεια, για αξιολόγηση και πιθανή αντιμετώπιση, για τη διατήρηση της ομαλής πορείας της
ανάπτυξη τους.
Όσο νωρίτερα γίνει η διάγνωση μιας θυρεοειδοπάθειας, τόσο ευκολότερη θα είναι και η αντιμετώπισή της.
Ελίνα Κατεχάκη (Παιδίατρος – Παιδοενδοκρινολόγος)